Dr. Mustafa ALPASLAN                                                    Av. Nazlı Gaye ALPASLAN

SMMM                                                                                              İzmir Barosu Avukatı

Bilindiği gibi, 5604 sayılı Mali  Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun  28/3/2007 gün ve 26476 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 5604 sayılı yasanın 1. yılı geçen  yıl uygulanmış ve bu tatil  her sene 1 ila 20 Temmuz tarihleri arasında gerçekleştirilmektedir. Mali tatili düzenleyen yasaya göre, tatil kapsamına bazı vergi ve sosyal güvenlik işlemleri ile ilgili yasal ve idari düzenlemeler girmektedir.[1]

Öte yandan, 5604 sayılı Mali Tatil Yasası 28.03.2007 tarih ve 26476 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve aynı gün itibariyle yürürlüğe girmiştir.Ayrıca, mali tatil her yıl Temmuz ayının birinden yirmisine kadar (yirmisi dahil) uygulanacaktır.Şayet Haziran ayının son gününün tatil günü olması halinde, malî tatil, Temmuz ayının ilk iş gününü takip eden günden  itibaren başlayacaktır.Bu durumda göre  bu yıl mali tatil Temmuzun 1’inde başlayacaktır. Son gün ise 20 Temmuz olacaktır.

Mali tatilin  kapsamına  genel olarak, aşağıda yer alan nev’iden  işlemleri girmektedir.

a)      Mükelleflerin ödevleri arasında sayılan ve belirli sürelerde yapılması gereken bütün işlemleri,

b)     Yargıda dava açma, idari başvuru yapma ve hak arama ile ilgili diğer süreleri,

c)      Vergi incelemeleriyle ilgili yükümlülükleri,

d)     İdari kurumlara bilgi verme sürelerini,

e)      Muhasebe kayıtlarının tutulması ve ibrazı ile ilgili yükümlülükleri.

5604 sayılı  yasaya göre, gerçek ve tüzel kişi  mükelleflere ilgili yükümlülüklerin malî tatil süresince işlemeyeceği belirtilirken, genel olarak yasada belirtilen yükümlülükler için tatil süresinin bitiminden itibaren 7 günlük ek süre  verilmektedir..Bu duruma göre, 5604 sayılı Yasada özel olarak ek sure getirilenler dışında kalan diğer yükümlülükler sadece mali  tatil süresi boyunca çalışmayacak; tatil bitimiyle birlikte yeniden çalışmaya durduğu  yerden devam edecektir.Diğer taraftan,  Yasada yer verilen işlemlerle ilgili olarak açıklık olmayan durumlarda, malî tatil uygulaması nedeniyle süre verilecek iş ve işlemlerin kapsamı ile malî tatil uygulamasına ilişkin usûl ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı’na yetki verilmiştir.Dolayısıyla, Yasanın uygulanmasıyla ilgili ayrıntılar için Maliye Bakanlığı’nın yayımlayacağı tebliğleri takip etmek gerekmektedir.Son günü (1-20 Temmuz) malî tatile rastlayan aşağıda belirtilen süreler, tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren “yedi gün” uzamış kabul edilecektir: [2]

a)      Beyana dayalı tarhiyatta, kanuni süresinde verilmesi gereken beyannamelerin verilme müddetleri, 

b)     İkmalen, re'sen veya idarece yapılan tarhiyatta, vadesi malî tatile rastlayan vergi, resim ve harçların ödenme süreleri,

c)      Vergi cezaları ve gecikme faizlerinin ödeme süresi,

d)     Tarh edilen vergilere ve/veya kesilen cezalara karşı uzlaşma talep etme süresi,

e)      Tarh edilen vergilere ve/veya kesilen cezalarda VUK’nun 376’ncı maddesinde belirtilen indirim hükümlerinden yararlanmak amacıyla yapılacak başvurulara ilişkin süreler,

f)       Devamlı bilgi verme hükümleri kapsamında verilmesi gereken bilgilerin verilmesine ilişkin süreler.

g)      Mali tatil süresi içerisinde  vergi davası açma süreleri de durmaktadır.   Ancak, temyiz süreleri Danıştay’da mali tatilde durmaz.  Başka bir ifade ile temyiz süreleri yönünden mali tatilde  mutlaka temyiz davası açılmasında  yarar  vardır.[3]

Malî tatilin sona erdiği (1-20 Temmuz) 20 Temmuz  gününü izleyen yedi gün içinde biten (27 Temmuz)  bu madde kapsamındaki kanuni ve idari süreler, malî tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedinci günün çalışma saati bitiminde sona ermiş  kabul edilecektir.

Beyana dayanan ve beyanname verme süresi malî tatil nedeniyle uzamış olan vergilerde ödeme süresi (aynı ay içerisinde kalmak kaydıyla), uzayan beyanname verme süresinin son gününden itibaren üçüncü (27 Temmuz + 3 = 30 Temmuz) 30 Temmuz günün mesai saati bitimine kadar uzamış sayılır.213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirli sürelerde yapılması gereken muhasebe kayıt süreleri de bildirim süreleri gibi malî tatil süresince işlemeyecektir. (VUK md. 238-242).    Muhasebe kayıtlarının yapılmasıyla ilgili olarak VUK’nda belirtilen süreler malî tatilin bitiminden itibaren tekrar çalışmaya başlayacaktır.Vergiyle ilgili işlemlere ilişkin vergi mahkemesinde dava açma süreleri malî tatil süresince işlemeyecektir.  Belirtilen süreler malî tatilin bitiminden itibaren tekrar işlemeye başlar. Keza, uzlaşma ile ilgili olarak süreler  de mali tatil müddetince çalışmayacaktır.

Öte yandan, mali tatil süresince, vergi ve ceza ihbarnameleri ile mahsup taleplerine yönelik olanlar hariç, bilgi isteme talepleri mükelleflere, vergi ve ceza sorumlularına tebligat yapılmayacaktır.Ne var ki, “mali tatil” süresi içinde gerçekleşen tebligat işlemlerinde süre, malî tatilin son gününden itibaren işlemeye başlayacaktır. Bu nedenle, mali  tatil süresi içinde vergi ve ceza ihbarnamesi tebligatı yapılmakla birlikte, bunlarla ilgili yasal ve idari süreler tatil boyunca çalışmayacaktır.

213 sayılı yasanın 134. maddesine göre yapılacak olan vergi incelemeleri haricinde; mahkeme kararı veya Cumhuriyet Savcılıklarının talebi üzerine ya da Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre yapılan aramalı incelemeler hariç olmak üzere, malî tatil süresince inceleme amacıyla defter ve belgelerin ibrazı talep edilmeyecektir. Mükellefin işyerinde incelemeye başlanılmayacak, ancak mali tatilin bitiminde bu işlemler söz konusu olabilecektir.  Mali tatil süresince karşıt incelemeler de yapılamayacaktır.

Mali tatil süresi içerisinde  muhtelif vergi yoklama işlemleri örneğin işe başlama veya işi terk gibi işlemlerin yapılıp yapılmayacağı konusunda belirli bir açıklık yoktur.Ancak, vergi incelemesi bir yana, yoklama ve yol kontrollerinin yapılması ticari hayata paralel giden ve vergi kayıp ve kaçağının önlenmesinde kilit bir idari önlem olduğu için, bu uygulamaların mali tatil boyunca devam edecek olması çok normaldir. Bir başka açıdan mali tatil süresince normal vergi incelemesi  yapılmadığı için yoklama işlemleri de ancak mali tatilden sonra yapılması gerektiği görüşündeyiz.5604 sayılı yasaya göre, gümrük idareleri tarafından tarh ve/veya tahsil edilen vergi, resim ve harçlarla ilgili olarak malî tatil hükümleri  uygulanmamaktadır.Gümrük idarelerinden alınan KDV konusunda Yasada yeterli bir açık hüküm bulunmamaktadır.1-20 Temmuz mali tatil, il özel idareleri ve belediyeler tarafından tarh ve/veya tahsil edilen vergi, resim ve harçlarla ilgili olarak uygulanmayacaktır.

Sosyal Sigortalar Kanununa tâbi işverenlerin, Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununa tâbi sigortalıların, Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu ile Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanununa tâbi sigortalıların yapmakla yükümlü olduğu iş kazası ve meslek hastalığı bildirimleri dışında kalan beyan, bildirim ve Ödemeler de mali tatil boyunca maddede belirtilen süreler kadar ötelenecektir.

Bu yasalar kapsamındaki yükümlülüklerle ilgili mali tatil uygulanmasına ilişkin usûl ve esasları düzenlemeye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkili kılınmıştır. Ancak, yürürlüğe giren yeni SGK ile ilgili prim borçlarının yeniden yapılandırılması ile ilgili başvuru süresi 28 Temmuz 2008 tarihine kadar  yeniden yapılandırılabilecektir.  Bununla ilgili olarak mali tatilin bir etkisi olacak mıdır konusu üzerinde tartışma yapılabilecektir. Kanımızca SGK ile ilgili olarak  yapılacak 5510 sayılı yasaya göre yeniden yapılandırmalarda mali tatilin önemli bir etkisi olmayacağı görüşündeyiz.

1-20 Temmuz tarihleri arasında malî tatil ilan edilen döneme rastlayan tarihlerde 2821 sayılı Sendikalar Kanunu, İşsizlik Sigortası Kanunu ve İş Kanununa göre işverenlerce yapılması gereken, iş kazası ve meslek hastalığı bildirimleri dışında kalan beyan, bildirim ve ödemeler de “mali tatil” boyunca maddede belirtilen süreler kadar ötelenecektir.Bu yasalar kapsamındaki yükümlülüklerle ilgili mali tatil uygulanmasına ilişkin usûl ve esasları düzenlemeye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkili kılınmıştır.

Konuyla ilgili olarak  TURMOB tarafından geçen yıl 1 Temmuz tarihli bazı gazetelerde mali tatil uygulaması hakkında kamuoyuna duyuru yapılmıştır. Bu duyuruda ayrıntılı bütün açıklamalar yapılmış olup, anılan ilanın okunmasında yarar görmekteyiz.

Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüklerince sanayi sicil  belgelerinin onay ve vize  işlemlerinin ve kapasite raporlarının mali tatil müddetince yapılma zorunluluğunun olmaması, vize işleminin tatil sonrası yapılması  konusunda ve kapasite raporlarının verilmesi ile ilgili olarak  Sanayi ve Ticaret Bakanlığı  ve yerel örgütünün mali tatil olgusunu ön plana çıkartarak işlem yapmalarına  arzulamaktayız.

Sonuç olarak, mali tatil uygulaması esasen 3568 sayılı kanuna göre unvan almış  meslek mensuplarını hedef aldığından dolayı,  iş ve işlemlerini bu meslek mensupları aracılığıyla yürütenleri,  kapsar niteliktedir.  Örneğin, vergi beyannamelerini veya SGK bildirimlerini 3568 sayılı yasaya göre unvan almış  SM, SMMM’ler tarafından  verilecek olan bildirimleri 20 temmuzdan itibaren  7 gün daha bir ek uzatma  kolaylığı getirilmiştir.  Öte yandan, beyanname verme  ve  bildirim yapma  görevini  meslek mensuplarından  hizmet almaksızın bizzat kendileri tarafından yürüten mükelleflerin bu kanunun süre durdurma ve süre uzatımlarından  yararlanmaları olanaksızdır. Örneğin belirli bir limite kadar beyannamelerini 3568 sayılı yasaya göre unvan almış kişiler aracılığıyla  yaptırmak zorunda  olmayan  kişiler açısından mali tatilin herhangi bir süre uzatıcı etkisi  olmayabilecektir.